ΖΑΓΟΡΑ

Η Ζαγορά είναι το μεγαλύτερο χωριό του Αν. Πηλίου. Ο πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ανέρχεται στους 2247 κατοίκους. Η έκτασή της απλώνεται σε τέσσερις συνοικίες με πρώτη την Αγία Παρασκευή ή αλλιώς Περαχώρα, δεύτερη την Αγία Κυριακή, τρίτη τον Άγιο Γεώργιο και τέταρτη την Μεταμόρφωση. Η απόσταση της Ζαγοράς από το Βόλο είναι 47 χιλ.

Η Ζαγορά είναι ένα όμορφο και γραφικό χωριό με έντονο το άρωμα του Πηλίου, καθώς έχει καταφέρει στο πέρασμα των χρόνων να διατηρήσει την ταυτότητά της. Είναι ένας τόπος με πλούσια ιστορική και πολιτιστική παράδοση, η οποία ξεκινά από τα χρόνια του Βυζαντίου. Το τοπωνύμιο έχει σλαβική προέλευση και σημαίνει “την πίσω από το βουνό χώρα”.

Η ιστορία της Ζαγοράς ξεκινά από την Ύστερη Βυζαντινή περίοδο, ενώ οι πηγές πληθαίνουν από την περίοδο της Τουρκοκρατίας και έπειτα. Δεν υπάρχουν ιστορικές αναφορές που να μαρτυρούν ότι το χωριό είχε κατοικηθεί στην αρχαιότητα. Ο πρώτος οικισμός αναπτύχθηκε γύρω από το μοναστήρι της Μεταμορφώσεως Σωτήρος. Η μονή ιδρύθηκε το 1160 μ.Χ, διέθετε μεγάλη ακίνητη περιουσία και φιλοξενούσε πολλούς μοναχούς. Αρχικά το χωριό είχε πάρει το όνομα του μοναστηριού , δηλ. ονομαζόταν Σωτήρα Ζαγορά. Στα τέλη του 16ου αι. ολοκληρώνεται η οίκηση της Ζαγοράς και το χωριό αρχίζει να διαμορφώνει τη σημερινή του οικιστική μορφή. Η περιοχή θα γνωρίσει ιδιαίτερη ακμή από το 1669 και έπειτα καθώς ο σουλτάνος Μεχμέτ Δ' της παραχώρησε πολλά προνόμια και απαγόρευσε σε Τούρκους να κατοικούν εκεί. Οι Ζαγοριανοί στα χρόνια αυτά ανέπτυξαν το εμπόριο, τη βιοτεχνία και τη γεωργία. Επίσης απέκτησαν σημαντικό εμπορικό στόλο. Ιδιαίτερα προσοδοφόρα επιχείρηση ήταν το εμπόριο μεταξιού, το οποίο ήταν άριστης ποιότητας και κατέκλυσε τις αγορές της Κων/πολης, Σμύρνης, διάφορων περιοχών της Ευρώπης όπως Βενετία, Δαλματία , Γερμανία κ.α. Η Ζαγορά έχει να επιδείξει ιδιαίτερη άνθιση επίσης στο χώρο των γραμμάτων και του πολιτισμού. Στη περίοδο της Τουρκοκρατίας λειτουργούσαν δύο σχολεία. Το Σχολείο που συστεγαζόταν στα κελιά του μοναστηριού της Μεταμόρφωσης Σωτήρος και δίδασκε τα “κοινά” γράμματα και το περίφημο “Ελληνομουσείο” που ιδρύθηκε το 1702 στο μοναστήρι του Αγίου Προδρόμου. Πρόκειται για ένα σχολείο ανώτερης εκπαίδευσης στα πλαίσια του οποίου διδάσκονταν μαθήματα όπως: Ελληνική Γλώσσα, Μαθηματικά, Φυσική, Γεωγραφία, Ιστορία, Αστρονομία και Ξένες Γλώσσες. Το “Ελληνομουσείο” μάλιστα θα εμπλουτιστεί με περίφημες εκδόσεις , δωρεά του Ιωάννη Πρίγκου , ένας από τους σημαντικότερους ευεργέτες του χωριού, ο οποίος είχε καταγωγή από τη Ζαγορά αλλά ζούσε στο εξωτερικό και είχε διαπρέψει στο εμπόριο. Από τότε θα τεθούν τα θεμέλια της Ιστορικής Βιβλιοθήκης της Ζαγοράς. Από το “Ελληνομουσείο” θα περάσουν σημαντικές ιστορικές προσωπικότητες είτε ως διδάσκαλοι είτε ως μαθητές όπως ο Άνθιμος Γαζής, ο Γρηγόριος Κωνσταντάς, ο Ρήγας Φεραίος κ.α. Σημαντική ήταν η συνδρομή της Ζαγοράς και κατά την Επανάσταση. Η Ζαγορά ήταν η έδρα της επαναστατικής κυβέρνησης υπό την ηγεσία του Ιερώνυμου Κασσαβέτη.

Η Ζαγορά στη σημερινή εποχή είναι πολύ γνωστή για τα περίφημα μήλα ΖΑΓΟΡΙΝ τα οποία είναι ευρέως διαδεδομένα στην Ελλάδα και έχουν σημαντικότατη απήχηση σε αγορές του εξωτερικού. Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς ιδρύθηκε το 1916 και έφτανε περίπου τα 200 μέλη , αριθμός που στα 1946 ανέρχεται στα 358 μέλη. Μέσα σε δύο δεκαετίες (1938) ο συνεταιρισμός διακινεί το 50% της συνολικής παραγωγής της Ζαγοράς. Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ο συνεταιρισμός χρεοκοπεί χωρίς ωστόσο να αναστείλει τη λειτουργία του. Μέχρι τη δεκαετία του 1960 τα κύρια προϊόντα που διακινούσε ήταν η πατάτα, τα φουντούκια, οι ελιές, τα σταφύλια, τα κάστανα και ορισμένες ποικιλίες μήλων. Από τη δεκαετία του 1960 τη πρωτοκαθεδρία θα αποκτήσουν τα μήλα ποικιλίας στάρκιν. Μεγάλη ανάπτυξη θα γνωρίσει ο Συνεταιρισμός στη δεκαετία του '80 όπου θα μεγαλώσει σημαντικά τον αριθμό των μελών, θα υπερτριπλασιάσει τη συνολική ποσότητα της παραγωγής που διαχειρίζεται, θα αναβαθμίσει τον εξοπλισμό και τις εγκαταστάσεις του. Από τότε ο Συνεταιρισμός Ζαγοράς συνεχώς αυξάνεται καθιστώντας τα μήλα ΖΑΓΟΡΙΝ ανώτερα της περιοχής των Βαλκανίων.

Το ξακουστό χωριό του Πηλίου είναι ένας υπέροχος τουριστικός προορισμός καθώς παρέχει πολλές δυνατότητες στους τουρίστες. Αρχικά έχει εκπληκτική φυσική ομορφιά, η οποία συνδυάζει βουνό και θάλασσα. Έπειτα καθώς πρόκειται για μεγάλο χωριό δίνει τη δυνατότητα στους τουρίστες να επισκεφθούν τέσσερις υπέροχες πλατείες, να περιπλανηθούν στα λιθόστρωτα καλντερίμια του χωριού. Διαθέτει επίσης υπέροχες εκκλησίες και εξωκλήσια χτισμένα από το 16ο αι., καθώς και κέντρα ιστορικής και πολιτισμικής αξίας όπως η Ιστορική Βιβλιοθήκη και το Το Σχολείο του Ρήγα. Επιπλέον οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με την παράδοση μέσα από πολιτιστικές εκδηλώσεις στα πλαίσια των οποίων γίνεται αναβίωση εθίμων. Συνάμα μπορούν να απολαύσουν όλες τις σύγχρονες ανέσεις καθώς στη Ζαγορά υπάρχουν υπέροχοι ξενώνες με πολλαπλές παροχές. Ενδιαφέρουσα για τους επισκέπτες είναι και η τοπική κουζίνα.

Στη Ζαγορά οπωσδήποτε αξίζει κανείς να επισκεφθεί την υπέροχη πλατεία του Αγ. Γεωργίου. Αυτή τη λιθόστρωτη πλατεία αγκαλιάζουν τεράστιοι πλάτανοι που χαρίζουν σκιά και δροσιά. Πάνω σε αυτή υπάρχουν μαγαζιά όπως καφετέριες, εστιατόρια παρέχοντας τη δυνατότητα στους επισκέπτες να συνδυάσουν την ομορφιά του τοπίου με κάποιο γεύμα ή ρόφημα. Δίπλα στη πλατεία βρίσκεται ο ομώνυμος ναός που οικοδομήθηκε το 1765 με πρωτοβουλία του πατριάρχη Καλλίνικου του Γ΄. Χαρακτηριστικό του ναού αποτελεί το ξυλόγλυπτο μπαρόκ τέμπλο του. Κάτω από τη πλατεία βρίσκεται και το ενδιαφέρον κτίριο του δημαρχείου. Από τη πλατεία επίσης ξεκινούν λιθόστρωτα καλντερίμια και δρομάκια , τα οποία οδηγούν στις γειτονιές του οικισμού.

Πανέμορφη είναι επίσης και η πλατεία της Αγίας Κυριακής στην οποία υπάρχει και ο ομώνυμος ναός με το εξαίσιο ξυλόγλυπτο τέμπλο, που φιλοτεχνήθηκε το 1742-44. Από την κάτω πλευρά της πλατείας υπάρχει απεριόριστη θέα στη θάλασσα.

Στη Ζαγορά οπωσδήποτε πρέπει να επισκεφθεί κανείς τη Δημόσια Ιστορική Βιβλιοθήκη, η οποία βρίσκεται κοντά στη πλατεία του Αγ. Γεωργίου και φιλοξενεί 5 χιλιάδες χειρόγραφα και παλαίτυπα. Επίσης, λίγα μέτρα μετά τη διασταύρωση για Χορευτό βρίσκεται το Σχολείο του Ρήγα.

Επιπλέον στη Ζαγορά υπάρχουν υπέροχα αρχοντικά τα οποία συχνά φιλοξενούν μικρές λαογραφικές εκθέσεις. Στο χωριό αξιόλογη δράση παρουσιάζει ο Γυναικείος Αγροτουριστικός Συνεταιρισμός που ιδρύθηκε το 1993. Ο ίδιος διαθέτει εργαστήριο παρασκευής χειροποίητων εδεσμάτων όπως γλυκά του κουταλιού, μαρμελάδες, γλυκά ταψιού, λικέρ κ.α., διαθέτει επίσης καφεγλυκοπωλείο στη πλατεία του Αγίου Γεωργίου , καθώς και ένα ξενώνα το γνωστό Αρχοντικό Δρακόπουλου , χτισμένο από το 1906, το οποίο λειτουργούσε ως ξενώνας από το 1960, ενώ το 1980 πέρασε στη κυριότητα του δημοσίου και το 1998 το ανέλαβαν οι γυναίκες του Συνεταιρισμού.